Woordweetje: gedoodverfde

12 May 2017

Woordweetje: gedoodverfde

‘Zij is de gedoodverfde winnaar,’ de radio staat aan en ze hebben het over het woord ‘gedoodverfde’. Nooit zo over na gedacht, nu toch maar uitgezocht. Zo’n woord met ‘dood’ triggert bij mij natuurlijk meteen…

Schijnt al in de Middeleeuwen gebruikt te zijn en toen verwees het woord ‘doodverwe’ naar een ‘lijkkleur’, zoals in de teksten in een laat vijftiende-eeuws manuscript van de hand van J. Brugman: “Dat aensichte, dat claerre is dan die sonne, dat is nu mitter dootverwen bevangen”.

De doodverwe, de dode of lijkkleur als het ware; die betekenis heeft het tot zeker de achttiende eeuw. Maar het ‘verwe’ kennen we ook in de betekenis van ‘verf’. En al in de zestiende eeuw schijnt de term ‘doodverf’ de technische benaming te zijn voor de (grond)verf waarmee een tekening of schilderij wordt geschetst. Later schildert de kunstenaar daar de kleuren overheen. Die doodverf heeft een grauwe, lichtgrijs, groenige kleur, een ‘doodskleur’ zo gezegd. Een schets in doodverf geeft dus een kijkje in de toekomst: hoe het schilderij eruit zou gaan zien. En daar ligt de link met de betekenis die wij er nu aan geven, namelijk ‘(ken)schetsen’ en ‘voorbestemmen’.

Grappig: hoe een woord dat associeert met de dood een blik in de toekomst geeft…

Laat reactie achter